Kreupelheid bij melkkoeien

Wat de klauw;

Om de incidentie van kreupelheid en de bijbehorende kosten effectief te verminderen, is het belangrijk om de oorzaken van kreupelheid en voetproblemen te begrijpen. Om het goed uit te leggen, moeten we de krachten en drukken kennen die een rol spelen bij het lopen, rekening houdend met de anatomie van de voet. In 99% van de gevallen ligt de oorzaak van kreupelheid in de voeten en de meerderheid in de laterale achterklauw. Maar waarom?

Wanneer een koe loopt, zwaait één poot naar voren (zwaaifase), terwijl de drie resterende ledematen in contact zijn met de vloer (standfase). Twee van de poten staan stevig en één stuwt het lichaam naar voren (afzetten). Dus tijdens het lopen is het gewicht op de ledematen in stevig contact met de vloer ongeveer twee keer zo hoog als bij stilstand met alle vier de voeten op de grond. Voor een koe van 700 kg betekent dit een piekgewicht van 400 kg aan de voorpoot en 300 kg aan de achterpoot op een bepaald moment in de standfase.

Gewichtsverdeling 

Het gewicht dat op de voorste ledemaat wordt uitgeoefend, is min of meer gelijkmatig verdeeld over beide klauwen (figuur 1a). Bij de achterpoten treedt echter een opmerkelijk verschil op: de zijklauwen nemen een groot deel van het gewicht op tijdens het lopen. Bij de hielaanval, het moment waarop de voet landt, wordt de totale impact uitgeoefend op de laterale klauw en deze impact wordt voornamelijk verdeeld over de laterale klauw (Figuur 1b) en dit gaat door voor de rest van de standfase. Bijna 80% van het gewicht dat op de achterpoot wordt uitgeoefend, wordt ingenomen door de zijklauw!

Figuur 1. Het totale verticale gewicht (◦) uitgedrukt in Newton per kg lichaamsgewicht en de verdeling ervan tussen de mediale (+) en laterale (*) klauw voor a) voorpoten en b) achterpoten tijdens de standfase. Voor een koe van 600 kg betekent dit dat de maximale kracht ongeveer 5,5 N/kg x 600 kg = 3.300 N is, wat ongeveer 330 kg is bij 65% van de standfase.

Het is bekend dat laterale achterklauwen vatbaarder zijn voor infectieuze klauwlaesies zoals digitale dermatitis, witte lijnscheuren en zoolzweren. Dit kan worden verklaard door de anatomie van de klauwen. Het bolgebied van de klauw bestaat uit de zachtste hoorn, de zoolmonsters zijn harder en de wandmonsters zijn het hardst (Figuur 2). De keratine van de voorpoten is sterker dan die van de achterpoten. De klauwen van kreupele koeien bestaan echter uit een nog zachtere hoorn vanwege een hogere hoornomzet, omdat de hoef dikkere zolen probeert te laten groeien in een poging deze hoge schokken en krachten het hoofd te bieden. Daarom is regelmatig trimmen vereist.

Figuur 2. Anatomie van de klauwen.

Onderzoek naar  kreupelheid in klauwen

Rennen, klimmen of plotselinge bewegingen kunnen het gewicht dat op een enkele klauw wordt uitgeoefend, vergroten. Ongelijke of gedeeltelijke ondersteuning van de klauw (bijv. lattenbeton) kan het draagoppervlak verminderen. In beide gevallen kunnen de krachten toenemen tot of boven de uiteindelijke waarden en de hoorn breken. Zodra zo'n scheur aanwezig is, kunnen er bacteriën in groeien. Mest kan de schade verdoezelen en deze bacteriën kunnen hun verwoestende werk doen en een infectie veroorzaken.  

Preventieve maatregelen 

In de tussentijd kun je als boer zorgen voor de beste omstandigheden voor jouw koeien. De hardheid en elasticiteit van de hoorn worden beïnvloed door de toestand van het dier en de chemische samenstelling van de keratine. Daarom moeten een goed uitgebalanceerde voeding en voldoende sporenelementen (bijv. biotine) als basis worden verstrekt. Daarnaast kan de infectiedruk in de omgeving van de koeien worden verlaagd door de klauwen regelmatig te reinigen en te desinfecteren met bijvoorbeeld Lely Meteor. Ondanks een goede voeding en een schone omgeving, wordt het effect hiervan verminderd wanneer de klauwvorm wordt verwaarloosd. Vooral wanneer er overwoekerde zijklauwen aanwezig zijn, moeten boeren regelmatig preventief snoeien plannen. Lely T4C biedt je de mogelijkheid om je op tijd te waarschuwen en jouw koeien te routeren voor een controle van hun klauwen door de klauwbesnoeier. Concluderend, om klauwkreupelheid aan te pakken, moeten alle drie de aspecten worden aangepakt om zo effectief mogelijk te zijn.